Sanskrit
Noun
वर • (vára) m
- "environing", "enclosing", circumference, space, room (RV., AV., TS.)
- वर आ पृथिव्याः (vára ā́ pṛthivyā́ḥ) — on the wide earth
- stopping, checking (RV. I, 143, 5)
Declension
Masculine a-stem declension of वर |
Nom. sg.
|
वरः (varaḥ)
|
Gen. sg.
|
वरस्य (varasya)
|
|
Singular |
Dual |
Plural |
Nominative
|
वरः (varaḥ)
|
वरौ (varau)
|
वराः (varāḥ)
|
Vocative
|
वर (vara)
|
वरौ (varau)
|
वराः (varāḥ)
|
Accusative
|
वरम् (varam)
|
वरौ (varau)
|
वरान् (varān)
|
Instrumental
|
वरेण (vareṇa)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरैः (varaiḥ)
|
Dative
|
वराय (varāya)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Ablative
|
वरात् (varāt)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Genitive
|
वरस्य (varasya)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वराणाम् (varāṇām)
|
Locative
|
वरे (vare)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वरेषु (vareṣu)
|
Etymology 2
From the verbal root वृणोति (√vṛ, “to choose, select”).
Adjective
वर • (vará)
- choosing
- पतिंवरा (patiṃ-varā) — a woman who chooses her husband for herself
- स्वयंवरा (svayaṃ-varā) — self-choice, the election of a husband by a princess or daughter of a kṣatriya at a public assembly of suitors
Declension
Masculine a-stem declension of वर |
Nom. sg.
|
वरः (varaḥ)
|
Gen. sg.
|
वरस्य (varasya)
|
|
Singular |
Dual |
Plural |
Nominative
|
वरः (varaḥ)
|
वरौ (varau)
|
वराः (varāḥ)
|
Vocative
|
वर (vara)
|
वरौ (varau)
|
वराः (varāḥ)
|
Accusative
|
वरम् (varam)
|
वरौ (varau)
|
वरान् (varān)
|
Instrumental
|
वरेण (vareṇa)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरैः (varaiḥ)
|
Dative
|
वराय (varāya)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Ablative
|
वरात् (varāt)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Genitive
|
वरस्य (varasya)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वराणाम् (varāṇām)
|
Locative
|
वरे (vare)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वरेषु (vareṣu)
|
Feminine ā-stem declension of वर |
Nom. sg.
|
वरा (varā)
|
Gen. sg.
|
वरायाः (varāyāḥ)
|
|
Singular |
Dual |
Plural |
Nominative
|
वरा (varā)
|
वरे (vare)
|
वराः (varāḥ)
|
Vocative
|
वरे (vare)
|
वरे (vare)
|
वराः (varāḥ)
|
Accusative
|
वराम् (varām)
|
वरे (vare)
|
वराः (varāḥ)
|
Instrumental
|
वरया (varayā)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वराभिः (varābhiḥ)
|
Dative
|
वरायै (varāyai)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वराभ्यः (varābhyaḥ)
|
Ablative
|
वरायाः (varāyāḥ)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वराभ्यः (varābhyaḥ)
|
Genitive
|
वरायाः (varāyāḥ)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वराणाम् (varāṇām)
|
Locative
|
वरायाम् (varāyām)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वरासु (varāsu)
|
Neuter a-stem declension of वर |
Nom. sg.
|
वरम् (varam)
|
Gen. sg.
|
वरस्य (varasya)
|
|
Singular |
Dual |
Plural |
Nominative
|
वरम् (varam)
|
वरे (vare)
|
वराणि (varāṇi)
|
Vocative
|
वर (vara)
|
वरे (vare)
|
वराणि (varāṇi)
|
Accusative
|
वरम् (varam)
|
वरे (vare)
|
वराणि (varāṇi)
|
Instrumental
|
वरेण (vareṇa)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरैः (varaiḥ)
|
Dative
|
वरा (varā)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Ablative
|
वरात् (varāt)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Genitive
|
वरस्य (varasya)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वराणाम् (varāṇām)
|
Locative
|
वरे (vare)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वरेषु (vareṣu)
|
Noun
वर • (vará) m
- "chooser", one who solicits a girl in marriage, suitor, lover, bridegroom, husband (rarely "son-in-law") (RV. etc.)
- a bridegroom's friend (MW.)
- a dissolute man (= वित (vita) or षिड्ग (ṣiḍga)) (L.)
Declension
Masculine a-stem declension of वर |
Nom. sg.
|
वरः (varaḥ)
|
Gen. sg.
|
वरस्य (varasya)
|
|
Singular |
Dual |
Plural |
Nominative
|
वरः (varaḥ)
|
वरौ (varau)
|
वराः (varāḥ)
|
Vocative
|
वर (vara)
|
वरौ (varau)
|
वराः (varāḥ)
|
Accusative
|
वरम् (varam)
|
वरौ (varau)
|
वरान् (varān)
|
Instrumental
|
वरेण (vareṇa)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरैः (varaiḥ)
|
Dative
|
वराय (varāya)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Ablative
|
वरात् (varāt)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Genitive
|
वरस्य (varasya)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वराणाम् (varāṇām)
|
Locative
|
वरे (vare)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वरेषु (vareṣu)
|
Adjective
वर • (vára)
- "select", choicest, valuable, precious, best, most excellent or eminent among (genitive, locative, ablative, or compound) or for (genitive) (ŚrS., MBh. etc.)
- (at the end of a compound) royal, princely (Jātakam.)
- better, preferable, better than (ablative, rarely genitive) or among (ablative) (Mn., MBh. etc.)
- eldest (W.)
Declension
Masculine a-stem declension of वर |
Nom. sg.
|
वरः (varaḥ)
|
Gen. sg.
|
वरस्य (varasya)
|
|
Singular |
Dual |
Plural |
Nominative
|
वरः (varaḥ)
|
वरौ (varau)
|
वराः (varāḥ)
|
Vocative
|
वर (vara)
|
वरौ (varau)
|
वराः (varāḥ)
|
Accusative
|
वरम् (varam)
|
वरौ (varau)
|
वरान् (varān)
|
Instrumental
|
वरेण (vareṇa)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरैः (varaiḥ)
|
Dative
|
वराय (varāya)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Ablative
|
वरात् (varāt)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Genitive
|
वरस्य (varasya)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वराणाम् (varāṇām)
|
Locative
|
वरे (vare)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वरेषु (vareṣu)
|
Feminine ā-stem declension of वर |
Nom. sg.
|
वरा (varā)
|
Gen. sg.
|
वरायाः (varāyāḥ)
|
|
Singular |
Dual |
Plural |
Nominative
|
वरा (varā)
|
वरे (vare)
|
वराः (varāḥ)
|
Vocative
|
वरे (vare)
|
वरे (vare)
|
वराः (varāḥ)
|
Accusative
|
वराम् (varām)
|
वरे (vare)
|
वराः (varāḥ)
|
Instrumental
|
वरया (varayā)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वराभिः (varābhiḥ)
|
Dative
|
वरायै (varāyai)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वराभ्यः (varābhyaḥ)
|
Ablative
|
वरायाः (varāyāḥ)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वराभ्यः (varābhyaḥ)
|
Genitive
|
वरायाः (varāyāḥ)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वराणाम् (varāṇām)
|
Locative
|
वरायाम् (varāyām)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वरासु (varāsu)
|
Neuter a-stem declension of वर |
Nom. sg.
|
वरम् (varam)
|
Gen. sg.
|
वरस्य (varasya)
|
|
Singular |
Dual |
Plural |
Nominative
|
वरम् (varam)
|
वरे (vare)
|
वराणि (varāṇi)
|
Vocative
|
वर (vara)
|
वरे (vare)
|
वराणि (varāṇi)
|
Accusative
|
वरम् (varam)
|
वरे (vare)
|
वराणि (varāṇi)
|
Instrumental
|
वरेण (vareṇa)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरैः (varaiḥ)
|
Dative
|
वरा (varā)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Ablative
|
वरात् (varāt)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Genitive
|
वरस्य (varasya)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वराणाम् (varāṇām)
|
Locative
|
वरे (vare)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वरेषु (vareṣu)
|
Noun
वर • (vára) m
- boon, gift, reward, benefit, blessing, favour (RV. etc.)
- वराय (várāya), वरम् आ (váram ā́), प्रति वरम् (práti váram) or वरं वरम् (váraṃ varam) — according to wish, to one's heart's content
- मद्वरात् (mad-varāt) — in consequence of the boon granted by me
- váraṃ-√vṛ — to choose a boon
- varaṃ-√yāc or ā-√kāṅkṣ or √brū or causative of pra-√arth — to prefer a request
- váraṃ √dā, varam pra-√dā or pra-√yam — to grant a boon or blessing
- varaṃ-√labh — to receive a boon or reward
- benefit, advantage, privilege (Daś.)
- charity, alms (VarBṛS.)
- dowry (Pañcat.)
- a kind of grain (= वरत (varata)) (KātyŚr., Sch.)
- bdellium (L.)
- sparrow (L.)
- name of a son of श्वफल्क (śvaphalka) (VP.)
- saffron (BhP.) (in compounds not always separable from the homographic word meaning "enclosing, etc")
Declension
Masculine a-stem declension of वर |
Nom. sg.
|
वरः (varaḥ)
|
Gen. sg.
|
वरस्य (varasya)
|
|
Singular |
Dual |
Plural |
Nominative
|
वरः (varaḥ)
|
वरौ (varau)
|
वराः (varāḥ)
|
Vocative
|
वर (vara)
|
वरौ (varau)
|
वराः (varāḥ)
|
Accusative
|
वरम् (varam)
|
वरौ (varau)
|
वरान् (varān)
|
Instrumental
|
वरेण (vareṇa)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरैः (varaiḥ)
|
Dative
|
वराय (varāya)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Ablative
|
वरात् (varāt)
|
वराभ्याम् (varābhyām)
|
वरेभ्यः (varebhyaḥ)
|
Genitive
|
वरस्य (varasya)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वराणाम् (varāṇām)
|
Locative
|
वरे (vare)
|
वरयोः (varayoḥ)
|
वरेषु (vareṣu)
|
Descendants
- Khmer: ព្រះ (preah) "Lord"
- Telugu: వరము (varamu), వరుడు (varuḍu)
- Thai: พระ (phra) "royal"
- Thai: พร (phon) "blessing"
References
- Sir Monier Monier-Williams (1898) A Sanskrit-English dictionary etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages, Oxford: Clarendon Press, pages 0921, 0922