Armenian

Noun

ակն • ‎(akn)

1. (archaic) eye
2. (archaic) Alternative form of ակ ‎(ak)

Declension

Synonyms

• աչք ‎(ačʿkʿ)

Derived terms

Old Armenian

Etymology

Ultimately from Proto-Indo-European *h₃ekʷ- ‎(“eye”). The exact route of derivation is disputed. Martirosyan proposes derivation from Proto-Armenian *ak(k)n, from *akʰkon, from *akʰ-, from Proto-Indo-European *h₃kʷ-, for the suffix comparing -կն ‎(-kn) and Ancient Greek ὄκκον ‎(ókkon). Other senses are formed by various associations with "eye".

Noun

ակն • ‎(akn)

1. eye

   յակն անկանել‎ ― yakn ankanel ― to be noticed, appear

   ակն արկանել‎ ― akn arkanel ― to cast eyes upon

   յակն արկանել‎ ― yakn arkanel ― to show; to review, to read

   զակն արկանել‎ ― zakn arkanel ― to despise, turn away

   յակն առնուլ‎ ― yakn aṙnul ― to like; to have an eye to, watch, take care of

   ակն ածել‎ ― akn acel ― to venerate, respect; to take care of

   ակն առնուլ‎ ― akn aṙnul ― to show a respect of persons; to be partial

   ակն դնել‎ ― akn dnel ― to desire, look with desire

   յակն գալ‎ ― yakn gal ― to appear, come into sight

   ակն տալ‎ ― akn tal ― to look, watch

   ընդ ակն խոցել‎ ― ənd akn xocʿel ― to break the heart

   զակամբ գալ‎ ― zakamb gal ― to cloud the eyes

   առ ական դիպել‎ ― aṙ akan dipel ― to meet, bump into, see by accident

   ընդ ակամբ հայիլ‎ ― ənd akamb hayil ― to scowl, look surly at, sulk

   ընդ ակամբ ակնարկել‎ ― ənd akamb aknarkel ― to scowl

   յականէ յանուանէ‎ ― yakanē yanuanē ― by name, specially, expressly

   յական թօթափել‎ ― yakan tʿōtʿapʿel ― in the twinkling of an eye, instantaneously

   ակն յայտնի, ակն յանդիման‎ ― akn yaytni, akn yandiman ― in presence of, visibly, openly

   առ ականէ‎ ― aṙ akanē ― ostentatiously

   ակն ի խոնարհ‎ ― akn i xonarh ― quite confused

   կորովաբիբ ակն‎ ― korovabib akn ― Argus-eyed, piercing eye

   ակն կառուցեալ հայել‎ ― akn kaṙucʿeal hayel ― to look fixedly

   ակն ընդ ական, ատամն ընդ ատաման‎ ― akn ənd akan, atamn ənd ataman ― eye for an eye, a tooth for a tooth

   ակն լուսոյ, ակն տուընջեան, ակն արեւու‎ ― akn lusoy, akn tuənǰean, akn arewu ― the sun, the eye of the sun

Declension

Usage notes

The word was used only in singular and referred to one eye. For plural աչք ‎(ačʿkʿ) was used.

Related terms

• առակ ‎(aṙak), աչք ‎(ačʿkʿ)

Descendants

• Armenian: ակն ‎(akn)

Noun

ակն • ‎(akn)

1. hope, expectation

   ակն ունել‎ ― akn unel ― to hope, to expect

2. hole, ditch

   ակն ուռկանի‎ ― akn uṙkani ― hole of a fishing net

   ակն տապարի‎ ― akn tapari ― the orifice of the hatchet, axe

   ակն գերեզմանի‎ ― akn gerezmani ― grave, tomb

   ական հատանել‎ ― akan hatanel ― to mine, to dig a pit, to bore a wall

3. spring, source, origin of water
4. bud, germ
5. the central point of the bars of a cross
6. precious stone, jewel, gem

   ակն վանի‎ ― akn vani ― rock crystal

   բազմագունի ակն‎ ― bazmaguni akn ― succinum (yellow amber)

7. type of a sea mollusk
8. measure

Declension

Synonyms

• (hope): յոյս ‎(yoys)
• (hole, ditch): փոս ‎(pʿos), ծակ ‎(cak), խոռոչ ‎(xoṙočʿ), խորշ ‎(xorš)
• (precious stone): գոհար ‎(gohar)

Derived terms

Descendants

• Armenian: ակ ‎(ak), ակունք ‎(akunkʿ)

References

• Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “ակն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, published 1926–1935
• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ակն”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “ակն”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Martirosyan, Hrach (2010), “akn”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 22